Schoonmaken
Schoonmaken
Schoonmaken kun je met een paar producten. Met azijn, baking soda en zeep kun je klaar zijn, maar misschien vind je andere middelen fijner:

> Alcohol (met recept voor brillenreiniger, glasreiniger en beeldschermreiniger)
> Azijn (met recept voor allesreiniger)
Alcohol

Alcohol doodt schimmels en bacteriën en laat geen strepen achter. Je kunt bijvoorbeeld brillenreiniger maken door 3 delen alcohol en 1 deel water te mengen. Of maak glasreiniger door 1 deel alcohol, 1 deel azijn en 1 deel gedestilleerd water te mengen. Ook je beeldschermen reinigen met een mengsel van alcohol (1 deel) en water (2 delen). 

Azijn

Natuurazijn kun je voor veel dingen in je huishouden gebruiken:
  • Allesreiniger: Meng 1 deel (gedestilleerd) water en 1 deel azijn. Voeg eventueel citrusvruchtschil of etherische olie toe. Twijfel je aan de schoonmaakkracht? Voeg dan een klein beetje vloeibare of geraspte zeep toe. Heb je hardnekkige vlekken? Strooi dan eerst wat baking soda over de vlekken. Spray er vervolgens de allesreiniger overheen, laat even intrekken en wrijf alles met een doek schoon.
    Let op: azijn verwijdert kalk en vet. Maak dus geen dingen schoon die dat vet nodig hebben, zoals houten vloeren of je beeldscherm (blijkbaar zit daar een vet laagje op tegen vuil). Ook kan azijn vlekken geven op kalkhoudende natuursteen.   
  • Geurtjes verwijderen: Zet een bakje azijn op de plek waar je de geur wilt verwijderen. Je kunt ook luchtverfrisser maken met azijn. Giet dan azijn in een spuitflacon en voeg etherische oliën toe. Een lekkere combinatie is bijvoorbeeld lavendel en sinaasappel. 
    Ook geurtjes in kleding kun je verwijderen met azijn. Week je kleding in azijn en water en was het vervolgens in de wasmachine. 
  • Glansspoelmiddel: Gebruik azijn in plaats van glansspoelmiddel.
  • Magnetron: Vul een kommetje met azijn en zet dit drie minuten in de magnetron. Zo kun je het vuil makkelijker weghalen. 
  • Ontkalker: Ontkalk je waterkoker of douchekop met azijn. Voor het eerste giet je azijn in je waterkoker, eventueel aangevuld met water, en zet je deze aan. Spoel de waterkoker een paar keer om voor je hem weer gebruikt. Voor het laatste giet je wat azijn in een plastic zak. Leg je douchekop in deze zak. Zorg ervoor dat de douchekop in de azijn ligt. 
  • Putje reinigen: Is je douche- of gootsteenputje een beetje verstopt door het gebruik van zeep? Bruis vettigheid los door baking soda op het putje te strooien en dat weg te spoelen met azijn. Spoel na met kokend water.
  • Wasverzachter: Azijn is een prima alternatief voor wasverzachter. In de wasmachine vergaat de geur van azijn, dus je hoeft niet bang te zijn dat je was ernaar ruikt. 
  • Wc-reiniger: Ontkalk je wc met azijn. Giet daarvoor azijn in je wc-pot en laat het een nachtje staan. 
  • Zweetvlekken verwijderen: Week je kledingstuk in water en azijn (gelijke delen) en laat een nachtje staan. Is de vlek niet verdwenen? Maak dan een pasta van baking soda en water. Week het kledingstuk in koud water, smeer de pasta goed in op de vlek en laat het een uur intrekken. Stop het kledingstuk vervolgens in de wasmachine. 
Baking soda / Zuiveringszout

Met baking soda kun je bakken (deeg laten rijzen) en priklimonade maken, maar ook schoonmaken:
  • Geurtjes verwijderen: Baking soda neemt vieze geurtjes op. Zet een bakje ervan op de plek waar je de geurtjes weg wilt halen of strooi het op die plek. Je kunt zo vieze geuren in je koelkast weghalen, maar je kunt het ook gebruiken om je matras op te frissen. Strooi het dan op het matras, laat het even liggen en zuig het op. Je kunt aan de baking soda gedroogde lavendel toevoegen, waardoor je matras en de lucht uit je stofzuiger heerlijk gaan ruiken. 
  • Persoonlijke hygiëne: Baking soda zit in veel recepten voor verzorgingsproducten, zoals deodorant, tandpasta en shampoo.  
  • Schuurmiddel: Meng water en baking soda tot een papje. Smeer dit papje op wat je wilt schoonmaken, laat het even inweken (bij hardnekkige vlekken een nachtje) en schrob schoon. 
    Let op: aluminium, gouden of zilveren producten kunnen vlekken krijgen van baking soda.Gebruik baking soda ook niet op marmer. 
  • Tuin: Verwijder onkruid tussen tegels door er baking soda overheen te strooien en weg te spoelen met heet water. Heb je veel mieren in de tuin, gebruik dan baking soda. Daar kunnen ze niet tegen. 
  • Potjes steriliseren: Vul het glazen potje met soda en vul met heet water. Spoel de potjes goed af, want anders krijg je strepen op het glas. 
  • Putje reinigen: Bruis vettigheid in je putje los door baking soda op het putje te strooien en dat weg te spoelen met azijn. Spoel na met kokend water.
  • Wondjes schoonhouden: Maak een sodabadje en laat je wondje hierin weken.
  • Zweetvlekken verwijderen: Hardnekkige zweetvlekken in je kleding verwijder je met een pasta van baking soda en water. Week het kledingstuk in koud water, smeer de pasta goed in op de vlek en laat het een uur intrekken. Stop het kledingstuk vervolgens in de wasmachine. 
Citroen(zuur)

Citroen(zuur) doodt bacteriën en schimmels. 
  • Houten snijplank schoonmaken: Strooi grof zout op de snijplank en wrijf dit met een citroen in. Laat dit even intrekken en maak de plank schoon. Vet de plank vervolgens in met olie. 
  • Ontkalker: Ontkalk je waterkoker, wasmachine en vaatwasser met citroenzuur. Voor het eerste breng je 1 el citroenzuur en 1 liter water aan de kook. Voor de laatste twee stop je 1 el citroenzuur in het lege apparaat en zet je hem aan op het heetste programma. Je kunt ook citroensap gebruiken om je waterkoker te ontkalken. Breng dan het sap van twee citroenen aangevuld met water aan de kook.
  • Vaatwasser: Stop restjes citroen in de vaatwasser. Zo krijg je schone, streeploze en lekker ruikende bestek en servies. 
  • Vlekverwijderaar: Kalk-, roest- en harde watervlekken verwijder je door er een mengsel van citroenzuur en water op te spuiten. Gebruik voor het mengsel 1 of 2 el citroenzuur en 1 liter warm water.  
  • Witte was: Citroensap is een natuurlijk bleekmiddel. Voor een wittere was kun je het sap van een citroen toevoegen aan de was. 
Etherische olie
Als je schoonmaakt kun je etherische oliën toevoegen voor een lekker geurtje, maar de oliën hebben nog een andere functie: 
  • citroen: desinfecterend en antibacterieel
  • citronella: houdt insecten op afstand, antibacterieel, schimmeldodend en neutraliseert geurtjes
  • lavendel: rustgevend
  • pepermunt: houdt insecten en muizen op afstand
  • sinaasappel: antibacterieel en schimmeldodend
  • tea tree: antibacterieel en schimmeldodend
Geurverwijderaar

Wil je af van nare geurtjes, dan kun je verschillende dingen doen:
  • Droog salie en steek dit aan. 
  • Maak een luchtverfrisser door water en etherische olie te mengen. 
  • Maak potpourri of droog geurende bloemen. 
  • Vul een glazen potje met rijst en voeg etherische olie toe. Dek het potje af met een doek. Door het putje te schudden komt de toegevoegde geur vrij. Voeg na een aantal weken weer etherische olie toe. 
  • Zet een bakje azijn of baking soda op de plek waar je de geur wilt verwijderen.
Minder verspilling bij afwassen

Wil je een vaatwasser kopen, kies dan een energiezuinige vaatwasser. Je kunt ook met de hand afwassen, dat is volgens Milieu Centraal energiezuiniger. Maar let op: niet als je heet water via een elektrische boiler krijgt, een quooker gebruikt of met stromend water afwast. 

Zorg ervoor dat je de vaatwasser regelmatig schoonmaakt: giet azijn op de bodem, leg citroenpartjes in de bestekbak en strooi 1 tl baking soda in het zeepbakje. Laat de vaatwasser op het hoogste programma draaien. 

Minder plastic
  • Afwasmiddel maken (handwas): Rasp 10 gram zeep (huishoud-, Marseille- of Allepozeep). Giet 500 ml heet water bij de geraspte zeep, zodat de zeep oplost. Aan dit mengsel kun je (baking) soda, etherische oliën (citroen is anti-bacterieel) en glycerine toevoegen. (Baking) Soda voeg je aan het afwasmiddel toe, zodat je geen vettige laag over je servies krijgt. Glycerine zorgt er bij beperkt gebruik voor dat je huid niet uitdroogt. 
  • Afwasmiddel maken (vaatwasser): Meng 4 delen soda, 1 deel citroenzuur en 1 deel zout door elkaar. Of meng 1 deel baking soda,  1 deel zout, 3 delen soda en 3 delen citroenzuur door elkaar. Van deze mengsels kun je tabletten maken door beetje bij beetje water toe te voegen en te mengen. Op een gegeven moment blijft alles aan elkaar plakken. Vul dan ijsblokvormpjes met het mengsel. 
    Een andere manier om vaatwastabletten te maken is afwasmiddel en baking soda te mengen. Een goede verhouding is 1 tl afwasmiddel op 2 el baking soda. 
Minder water en energie
  • Koud wassen: Zet je vaatwasser op de eco-stand als je hem gebruikt. 
  • Niet omspoelen: Bij het gebruik van een vaatwasser hoef je vaat niet af te spoelen. Verwijder wel alle etensresten. 
  • Teiltje gebruiken: Door een teiltje te gebruiken, verbruik je minder water. 
  • Water hergebruiken: Was je af met de hand? Vang dan het koude en lauwe water op. Gebruik dit water voor andere doeleinden zoals planten water geven. Als je afwast met natuurlijk wasmiddel, kun je het afwaswater ook aan de planten geven. 
Minder verspilling bij wassen

Wil je een wasmachine kopen, kies dan een energiezuinige wasmachine. Zorg er verder voor dat je wasmachine lang meegaat: draai eens in de zoveel tijd een wasje op 90 graden met een scheut azijn of een half kopje soda in de trommel. 

Minder plastic
  • Kleding zonder microplastics: Kies voor natuurlijke textiel, zodat er minder microplastics in het water verdwijnen. Wil je weten welk textiel het duurzaamst is, kijk dan hier. 
  • Microplastics opvangen: Als je wast, komen er bij synthetische kleding microplastics in het water. En omdat de meeste kleding synthetische vezels bevatten, komen er dus veel microplastics vrij. Er zijn verschillende producten die minder microplastic in waswater beloven: Planet Care, Guppyfriend en Coraball. Het eerste product wordt door de Plastic Soup Foundation geadviseerd. Over de laatste twee producten is wisselende informatie te vinden; bij beide producten bestaat de kans dat microplastics in de lucht komen. Maak filters verder met de hand schoon en niet onder de kraan, want met het laatste komen de microplastic nog steeds in het water. 
  • Natuurlijke wasproducten: Met wasnoten, paardenkastanjes, zeepkruid en koekoekbloem en klimop (donkergroene bladeren) kun je ook wassen. In al deze producten zit saponine, oftewel zeepstof. Echter, deze wasmiddelen bevatten minder waskracht (je moet zeker vetvlekken voorbehandelen) en volgens Milieu Centraal werken wasnoten niet beter dan enkel wassen met water. 
  • Wasmiddel maken: Rasp 40 gram zeep. Breng dit met een halve liter water aan de kook, zodat de zeep oplost in water. Giet dit mengsel in een emmer en voeg nog 2 liter water toe. Je kunt aan dit mengsel een geurtje toevoegen. Voor de witte was meng je 40 gram soda en een beetje azijn door het mengsel zodra de vlokken zijn opgelost. Je kunt ook citroensap toevoegen, omdat dit een natuurlijk bleekmiddel is. 
Minder water en energie
  • Buiten drogen: Droog je was buiten. Het heeft naast minder energieverbruik nog meer voordelen: je was gaat fris ruiken, als de zon schijnt verbleken vlekken en bij warm weer is de was binnen een mum droog. Ook in de herfst en winter kun je je was buiten drogen.
  • Geschikte wasmachine: Gebruik een wasmachine die bij je gezinssamenstelling past. Zo zorg je ervoor dat de wasmachine altijd met volle trommel draait.
  • Koud wassen: Was niet al te vieze was op 30 graden.
  • Minder wassen: Is je kleding echt vies? Broeken en truien zijn vaak niet vies. Je hoeft ze dus ook niet altijd te wassen. Hang ze een paar dagen buiten op, zodat ze wel frisser worden. 
  • Strijken: Houd je niet van strijken? Mix azijn (1 deel) en water (2 delen) in een plantenspuit. Spuit dit mengsel op de kreukels en de kreukels zouden moeten verdwijnen. Of gebruik je fluitketel of hete douche om de kleding te stomen. 
Schoonmaakspullen

Zorg dat je de volgende spullen in huis hebt, indien je ze ook echt wilt gebruiken: 
  • Bezem, stoffer en blik: Als je snel de vloer schoon wilt maken. 
  • Borstels: Voor schrobwerk. 
  • Doekjes: Koop of maak doekjes die je kunt hergebruiken. Ben je fan van schoonmaakdoekjes? Maak ze dan een keer in twee weken zelf. Stop wat stukken stof in een luchtdichte pot. Voeg natuurazijn, gedestilleerd water en eventueel een geurtje toe.
  • Dweil: Wil je een dweil? Bekijk dan welke dweil het langste meegaat. Een dweil met een doek kun je makkelijk wassen en zal waarschijnlijk langer meegaan dan een mop. In plaats van een dweil kun je ook een doek om een bezem of luiwagen wikkelen en zo je vloer dweilen. 
  • Emmer: Omdat je niet telkens op en neer wilt lopen naar een gootsteen. 
  • Etiketten: Zo weet je wat je in je spuitflacons of potjes hebt gestopt. 
  • Luchtdichte potten: Om vaste schoonmaakmiddelen in te bewaren, bijvoorbeeld je zelfgemaakte afwasmiddel of wc-bruisballen.
  • Spuitflacons: Handig om je zelfgemaakte middelen te gebruiken. Je kunt hiervoor speciale spuitflacons kopen, maar ook de flacons die je nog hebt staan van een schoonmaakmiddel. Ook een plantenspuit kun je natuurlijk gebruiken. 
  • Sponzen: Je kunt zelf sponzen haken of natuurlijke sponzen kopen. Koop bijvoorbeeld een luffaspons of kokosborstel. Je kunt ook natuursponzen kopen, maar dit zijn meercellige simpele levensvormen die op de zeebodem leven. Als een spons op een juiste manier wordt weggesneden, groeit hij echter snel weer aan. 
  • Trechter: Als je zelf schoonmaakmiddelen maakt, is dit een handig hulpmiddel om vloeistoffen in flacons te gieten. 
  • Zeepklopper / garde / thee-ei: Als je met (marseille- of huishoud)zeep een sopje wilt maken, is een zeepklopper handig. Maar je kunt ook een thee-ei of een garde gebruiken om met zeep een sopje te maken. 
Soda

Met huishoudsoda kun je in tegenstelling tot baking soda alleen schoonmaken:
  • Aangekoekte pannen: Vul de pan met soda en heet water. 
  • Potjes steriliseren: Vul het glazen potje met soda en vul met heet water. Spoel de potjes goed af, want anders krijg je strepen op het glas. 
  • Putje reinigen: Bruis vettigheid in je putje los door soda op het putje te strooien en dat weg te spoelen met kokend water.
  • Wondjes schoonhouden: Maak een sodabadje en leg je lichaamsdeel met wondje hierin. 
  • Vlekken verwijderen witte was: Maak sodawater en laat je kleding hierin weken. 
Vlekverwijderaar

Vlekken moet je op verschillende manieren behandelen. Maar voor elke vlek geldt dat je hem zo snel mogelijk moet behandelen en de vlek er niet dieper in moet wrijven. Behandel de vlek met een van onderstaande handelingen of gebruik ossengalzeep. Gooi de stof vervolgens in de wasmachine. Wil je een vlek verbleken? Hang de stof dan in de zon.

(Voor de mobiele bezoeker: de tabel is op de telefoon helaas niet goed te zien; wel op een tablet of laptop.)
Bloed

  • Maak de vlek eerst nat met koud water. Strooi er vervolgens een grote hoeveel zout op. 
  • Maak de vlek nat met koud water. Maak een pasta van 1 el waterstofperoxide en 1 el soda. Smeer dit mengsel op de vlek. 
  • Giet (koffie)melk op de vlek.
  • Smeer shampoo over de vlek.
Chocolade

  • Maak de vlek eerst nat met koud water. Strooi er vervolgens een grote hoeveel zout op. 
  • Maak de vlek nat met koud water. Maak een pasta van 1 el waterstofperoxide en 1 el soda. Smeer dit mengsel op de vlek. 
  • Giet (koffie)melk op de vlek.
  • Smeer shampoo over de vlek.
Fruit

  • Giet lauw water en azijn over de vlek.
  • Giet melk over de vlek.
  • Giet citroensap of bleekwater over de vlek.
Gras
  • Smeer tandpasta (met menthol en bleekmiddel) op de grasvlek.
  • Smeer groene zeep over de vlek. 
  • Smeer wasmiddel over de vlek. 
Kauwgum 

  • Zorg dat de kauwgum hard wordt; leg het kledingstuk in de vriezer of gebruik een ijsblokje. Krab de hard geworden kauwgum van het kledingstuk.
  • Smeer de kauwgum in met pindakaas of boter en haal hem van het kledingstuk af. 
Olie / vet

  • Smeer de vlek in met (af)wasmiddel.
  • Smeer de vlek in met krijt.
  • Strooi baby- of talkpoeder over de vlek.
  • Smeer de vlek in met huishoudzeep.
  • Smeer een pasta van soda en water of afwasmiddel over de vlek. 
  • Smeer groene zeep op de vlek.
  • Gebruik azijn. 
Koffie / thee

  • Wrijf de vlek in met zeep. 
  • Giet citroensap over de vlek.
  • Giet bier over de koffievlek.
  • Gebruik glycerine. 
Tomaten(saus)

  • Wrijf de vlek in met (Marseille)zeep.
  • Smeer tandpasta over de vlek.
  • Giet citroensap over de vlek. 
Make-up

Foundation
  • Bij poederfoundation: zuig het poeder op en behandel je de plek met azijn en water. 
  • Bij vloeibare foundation: smeer de vlek in met scheerschuim. Bij een hardnekkige vlek kun je alcohol gebruiken.
Lippenstift
  • Maak een mengsel van alcohol, 1 el waterstofperoxide en 1 el soda. Smeer dit op de lippenstift en dep dit eraf. 
  • Spray haarlak op de vlek. Laat 15 minuten inwerken en dep daarna af. 
Mascara en oogmake-up
  • Bewerk de vlek met alcohol: dep een wattenstaafje in de alcohol en dep deze op de vlek. 
  • Gebruik afwasmiddel.
  • Maak een sopje met groene zeep en week de vlek daarin. 
Nagellak
  • Verwijder de vlek met aceton. Leg eerst een doekje onder de vlek, zodat de aceton niet door de stof heen gaat. Dip een wattenstaafje in aceton en dep de vlek. 
  • Gebruik alcohol of spiritus. Leg eerst een doekje onder de vlek, dip vervolgens een wattenschijfje in alcohol of spiritus en dep de vlek hiermee. 
Wijn

  • Week het kledingstuk in koud water en dep de vlek weg. 
  • Week het kledingstuk in koud water en dep de vlek met wodka.
  • Week het kledingstuk in koud water en strooi veel zout over de vlek.
  • Spuit droogshampoo over de wijnvlek. 
  • Bij rode wijn kun je witte wijn over de vlek gieten. 
Zweet

  • Week het kledingstuk in water en azijn. 
  • Week het kledingstuk in water en waterstofperoxide.
  • Maak een pasta van soda en water. Smeer dit op de vlekken.
  • Meng water en citroensap. Giet dit mengsel op de zweetvlekken.
Water en energie

Water
Je kunt water besparen of hergebruiken bij afwassen en wassen. Ook bij andere schoonmaakbezigheden kun je water besparen. 
  • Eerst stoffen: Haal eerst stof weg met een droge doek. Poets dan na met een natte doek. 
  • Eerst vegen of stofzuigen: Haal eerst het stof op de grond weg en dweil daarna. Zo voorkom je dat het dweilwater erg vies wordt en het vaak vervangen moet worden. 
  • Kraan: Draai de kraan goed dicht. Repareer je kraan meteen als hij lek is. 
  • Water opvangen: Wil je warm of heet water gebruiken bij het schoonmaken? Vang dan het koude en lauwe water op om aan de planten te geven of om de wc mee door te spoelen. 
Energie
Bij afwassen en wassen kun je energie besparen. Ook bij het schoonmaken kun je energie besparen:
  • Dweilen: Dweil met koud water. Zo voorkom je strepen op de vloer: warm water verdampt snel en laat zeepresten op de vloer achter, die zorgen voor strepen.   
  • Vegen: Vervang een keer stofzuigen door het aanvegen van het huis.
Zeep

Groene zeep
Groene zeep ontvet. Gebruik het daarom niet op marmeren of linoleum vloeren. Gebruik het wel als: 
  • Afwasmiddel: Klop groene zeep in water tot een sopje. 
  • Allesreiniger: Meng groene zeep met water en maak hiermee schoon. 
  • Aanslagverwijderaar tuin: Maak tuintegels schoon met een mengsel van groene zeep en water. Schrob hiermee de tegels. 
  • Vlekverwijderaar: Smeer groene zeep over de vlek. Kijk hierboven bij welke vlekken je het beste groene zeep kunt gebruiken. Haal de zeep eraf en gooi de stof in de wasmachine. 
  • Zilverpoets: Was je bestek met vloeibare groene zeep. 

Huishoudzeep / Sunlight / Marseillezeep / Aleppozeep
  • Afwasmiddel: Klop een sopje met een zeepklopper, thee-ei of garde. Of maak vloeibaar afwasmiddel door de zeep te raspen en te vermengen met water. Aan dit afwasmiddel kun je eventueel etherische oliën, glycerine, citroensap en soda toevoegen. 
  • Anti-mottenmiddel: Leg een stuk zeep in de kast. Dit zorgt ervoor dat je kleding lekker ruikt. En bij zepen op olijfoliebasis houd je ook motten op afstand. 
  • Persoonlijke hygiëne: Marseillezeep en Aleppozeep kun je ook voor je lichaam gebruiken: als zeep, scheerzeep, shampoo, tandpasta. 
  • Smeermiddel lades: Gaan je lades moeilijk open? Smeer dan droge zeep op de zijkanten. 
  • Vloeibare handzeep: Rasp de zeep en laat het oplossen in water. 
  • Wasmiddel: Rasp 40 gram zeep. Breng dit met een halve liter water aan de kook, zodat de zeep oplost in water. Giet dit mengsel in een emmer en voeg nog 2 liter water toe. Je kunt aan dit mengsel een geurtje toevoegen. Voor de witte was meng je 40 gram soda en een beetje azijn door het mengsel zodra de vlokken zijn opgelost. Aan het mengsel voor witte was kun je ook citroensap toevoegen. 
Zout

Zout gebruik je vooral bij het koken, maar je kunt het ook gebruiken om schoon te maken:
  • Houten snijplank schoonmaken: Strooi grof zout op de snijplank en wrijf dit met een citroen in. Laat dit even intrekken en maak de plank schoon. Vet de plank vervolgens in met olie. 
  • Schuurmiddel: Is je pan aangekoekt? Strooi dan zout op de bodem en voeg wat olie toe. Schrob de pan schoon. 
    Let op: doe dit niet bij pannen met een anti-aanbaklaag.
  • Vlekverwijderaar: Koffie- of theevlekken in mokken (zout en azijn), kringen op je houten tafel (zout en olie), in stof: bloedvlekken (zout en koud water), wijnvlekken (zout).
Share by: